De helicon

Kenmerken en geschiedenis

Kort na de invoering van de ventielen ca. 1820 op de waldhoorn en cornet gaat men ook experimenteren met grotere instrumenten. Dat leidt in de jaren 30 tot bijvoorbeeld de clavicor en bariton en in 1835 tot de eerste echte tuba in ‘Es en later ook in ‘Bes door Moritz en Wieprecht. Ze zijn voornamelijk bedoeld voor gebruik in militaire orkesten en er wordt dientengevolge veel mee gemarcheerd. Als de grote instrumenten voor de borst gehouden worden levert dat al gauw rugproblemen op. Dat vroeg om oplossingen en leidde tot de helicon of ‘ringbas’. Deze is zo geconstrueerd dat hij over de schouder gedragen kan worden. Het afgebeelde exemplaar in Es is gemaakt door Ferdinando Roth uit Milaan in ca 1860. Helicon is afgeleid van helios: zon.

Later in Amerika viel hij bijzonder in de smaak, werd hij al gauw zo gevormd dat de beker recht boven het hoofd van de speler kwam en toepasselijk de ‘raincatcher’ genoemd. De grote populariteit van de marching bands onder de leiding van John Philip Sousa leidde vervolgens tot een type met de (enorme) beker naar voren gericht: de sousafoon.

De oorspronkelijk helicon is, behalve in Oost-Europa geheel uit de mode. 

Baines 1966

Heide 1987

Van Yperen 1966

Adkins 1958